Στήριξη των Σχολείων με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα
Πράξη «Στήριξη των Σχολείων με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα ? Άξονας Προτεραιότητας 2», του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Διά βίου Μάθηση».
Η Πράξη εντάσσεται στο πνεύμα της Πρόσκλησης για το Νέο Σχολείο (Σχολείο 21ου αιώνα), η οποία συμβάλει στον ? κοινό και για τους τρεις Άξονες Προτεραιότητας 1, 2, 3 ? σχετικό ειδικό στόχο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2007? 13», μέσα από συνδυασμένες δράσεις που αναφέρονται και αφορούν στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο ειδικός αυτός στόχος είναι η αναμόρφωση, εκσυγχρονισμός και αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος? ενίσχυση της κινητικότητας του μαθητικού και φοιτητικού πληθυσμού.
Με την αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και τον εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού υλικού σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, συμπεριλαμβανομένης της προσχολικής αγωγής, η πράξη στοχεύει σε πληρέστερη ανταπόκριση στις σύγχρονες εκπαιδευτικές προτεραιότητες και στις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις σε μία κοινωνία της γνώσης. Η αναμόρφωση αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, ενσωμάτωση πολιτιστικών στοιχείων και των ξένων γλωσσών όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή πολιτική για την εκπαίδευση καθώς επίσης και στοιχεία που αφορούν θεματικούς τομείς όπως η ναυτιλία, αλιεία, τουρισμός κλπ. Ο στρατηγικός στόχος της αειφορίας στην εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα που διασφαλίζεται μέσα από τα προγράμματα σπουδών, το εκπαιδευτικό υλικό και κυρίως με την εισαγωγή βιωματικών εφαρμογών.
Το Ολοήμερο Σχολείο είναι ένας θεσμός που έχει σημαντικό παιδαγωγικό/εκπαιδευτικό ρόλο και ταυτόχρονα αποτελεί μια κοινωνική ανάγκη. Το Ολοήμερο Σχολείο φαίνεται να έχει πετύχει τον κοινωνικό του στόχο αναφορικά με τις ανάγκες των εργαζόμενων γονέων, αλλά διαφαίνεται και η ανάγκη για περαιτέρω αναβάθμισή του ώστε να γίνει ένα σύγχρονο
αναβαθμισμένο σχολείο με αυτοδύναμη ταυτότητα και καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα. Με την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών που θα εφαρμοσθούν σταδιακά από τη νέα σχολική χρονιά, σχεδιάζεται η ριζική αναβάθμιση του Ολοήμερου Σχολείου για τη διαμόρφωση πλέον του Νέου Σχολείου.
Ωστόσο και πριν την πλήρη εφαρμογή του Νέου Σχολείου, η περαιτέρω βελτίωση θα πραγματοποιηθεί με τη στήριξη των Σχολείων με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Για να επιταχυνθεί η διαδικασία της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Νέου Σχολείου απαιτείται η συνεχής εφαρμογή και υποστήριξη των βασικών αρχών και των οριζόντων παρεμβάσεων του Νέου Σχολείου στα Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία που εφαρμόζουν το Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σημαντικό είναι να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα και οι συνέργειες των σχετικών πιλοτικών πράξεων, προκειμένου η γενίκευση του Θεσμού των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων με ΕΑΕΠ να είναι ολοκληρωμένη και να λάβει υπόψη της όλες τις σχετικές παραμέτρους.
«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Η/ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ» ΣΤΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1, 2 & 3 ΤΟΥ Ε.Π. «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΤΟΥ ΕΣΠΑ
Οι Πράξεις «Πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», των Αξόνων Προτεραιότητας 1, 2 και 3, του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» (ΕΣΠΑ 2007 -2013), που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους, αφορούν στην στήριξη και ενίσχυση του θεσμού της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για τέσσερα σχολικά έτη (2010-2011, 2011-2012, 2012-2013 2013-2014 και 2014-15). Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο των Αξόνων Προτεραιότητας 1, 2 και 3 «Αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης» στις 8 περιφέρειες Σύγκλισης, στις 3 περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου και στις 2 περιφέρειες Σταδιακής Εισόδου, αντίστοιχα.
Ένα μείζον θέμα για το εκπαιδευτικό σύστημα και εν γένει για το κοινωνικό κράτος αποτελεί η ουσιαστική ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα και η διαρκής υποστήριξη στην εκπαιδευτική διαδικασία των μαθητών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Ως «Μαθητές με Αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές ανάγκες» θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης».
Στους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας ? λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.
Στόχος της Πράξης είναι η υλοποίηση της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης στα σχολεία γενικής αγωγής μέσα από κατάλληλα επιμορφωμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, το οποίο υποστηρίζει τους μαθητές με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στη σχολική τάξη παράλληλα με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Το προσωπικό αυτό προσλαμβάνεται, επιμορφώνεται, και υποστηρίζεται επιστημονικά και συμβουλευτικά, από κατάλληλες δομές.
Η εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη των μαθητών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι μία έμπρακτη εφαρμογή προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης τους κοινωνικά στη σχολική τάξη του γενικού σχολείου και κατ? επέκταση στη σχολική κοινότητα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιώσει την προσβασιμότητα τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι και να αντιμετωπίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Οι κύριες Δράσεις της Πράξης είναι οι ακόλουθες:
Δράση 1: Σχεδιασμός και υλοποίηση του προγράμματος εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για την ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για τέσσερα σχολικά έτη
Δράση 2: Συγκέντρωση και συμπλήρωση Επιμορφωτικού Υλικού και Ειδικών Εργαλείων
Δράση 3: Προγράμματα επιμόρφωσης και διαρκής υποστήριξη των εκπαιδευτικών
Δράση 4: Επιχειρησιακό Σχέδιο διαμόρφωσης δομής/δικτύου δομών για την υποστήριξη του προσωπικού του Προγράμματος με αναβάθμιση και προσαρμογή των υφιστάμενων υπηρεσιών, δομών και φορέων.
«ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΣΧΟΛΕΙΟ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ) ? Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΞΗ ΕΚΟ ΣΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» ΣΤΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1, 2 & 3 ΤΟΥ Ε.Π. «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΤΟΥ ΕΣΠΑ
Στόχος των Πράξεων, που αφορούν σε ένα αρχικό, μεταβατικό, στάδιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Νέου Σχολείου (Σχολείο του 21ου αιώνα), είναι η εφαρμογή βασικών αρχών του Νέου Σχολείου στα υφιστάμενα Δημοτικά Σχολεία και ιδίως στα Δημοτικά Σχολεία με ενιαίο αναμορφωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Οι δύο βασικές αρχές των Πράξεων είναι:
Α. Η αξιοποίηση του πολιτισμού στην εκπαίδευση, όχι μόνο εξοικειώνοντας τα παιδιά με τις τέχνες αλλά και χρησιμοποιώντας τις τέχνες ως διδακτικό εργαλείο και
Β. Η ομαλή και αποτελεσματική ένταξη όλων των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα, ανεξαρτήτως κοινωνικής ομάδας και κοινωνικής ιδιαιτερότητας, ιδίως των μαθητών από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ? ΕΚΟ (αλλοδαπούς, μετανάστες, ρομά, μουσουλμανόπαιδες).
Οι ανωτέρω αρχές αντικατοπτρίζονται στις ακόλουθες Δράσεις:
- HΔράση συνίσταται στον εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού δυναμικού των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων και ιδίως των Δημοτικών Σχολείων με ενιαίο αναμορφωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με εκπαιδευτικούς με ειδίκευση στην Αισθητική Αγωγή. Για το σκοπό αυτό απασχολήθηκαν συνολικά 1.748 εκπαιδευτικοί ειδικότητας Καλλιτεχνικών, Μουσικής, Θεατρικών Σπουδών και Δραματικής Τέχνης και υλοποιήθηκε επιτυχώς η δράση το σχολικό έτος 2010-2011.
- Η Δράση συνίσταται στη στελέχωση, με εκπαιδευτικούς ΠΕ70, των Τάξεων Υποδοχής Ζ.Ε.Π. και Ενισχυτικών Φροντιστηριακών Τμημάτων Ζ.Ε.Π., που ιδρύουν στην Π/θμια Εκπαίδευση, οι Περιφερειακοί Διευθυντές Π/θμιας & Δ/θμιας Εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί απασχολούνται σε Δημοτικά Σχολεία που εμφανίζουν ανάγκη για υποστήριξη της ένταξης μαθητών ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (ΕΚΟ) με κύριο αντικείμενο την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας αλλά και τη διδακτική στήριξη σε άλλα αντικείμενα, ώστε να διευκολύνεται η προσαρμογή και παραμονή τους στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η εν λόγω δράσης υλοποιήθηκε τα σχολικά έτη 2011-2012, 2012-2013 και συνεχίζεται το σχολικό έτος 2013-2014.
Για την αξιολόγηση των ανωτέρω Δράσεων προβλέπεται έρευνα πεδίου μέσω ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων. Η Δράση που αφορά στην αξιοποίηση του Πολιτισμού στην Εκπαίδευση αξιολογήθηκε από Ομάδα Αξιολόγησης και εξήχθησαν συμπεράσματα για τη συνέχιση της εφαρμογής της. Η Δράση που αφορά στην ομαλή και αποτελεσματική Ένταξη όλων των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα, ανεξαρτήτως κοινωνικής ομάδας και κοινωνικής ιδιαιτερότητας, πρόκειται να αξιολογηθεί το παρόν σχολικό έτος (συνεχής-ongoing? αξιολόγηση για το σχολικό έτος 2013-2014 και τελική έκθεση αποτίμησης για το συνολικό διάστημα υλοποίησης της δράσης).
«Πρόγραμμα μέτρων εξατομικευμένης υποστήριξης μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για τη μεγιστοποίηση της ακαδημαϊκής και κοινωνικής τους ανάπτυξης με τη χρήση Νέων Τεχνολογιών και Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» ΑΠ 1, 2, και 3 του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»
Στο πλαίσιο της Πράξης προβλέπεται η πρόσληψη 3.500 εκπαιδευτικών Ειδικής Αγωγής όλων των ειδικοτήτων, καθώς και Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, προκειμένου να στελεχωθούν τα Ειδικά Σχολεία και τα Τμήματα Ένταξης των Σχολικών Μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί και το λοιπό προσωπικό θα επιμορφωθούν στη χρήση και αξιοποίηση στην τάξη κατάλληλου και προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή 
μορφή.
Η Πράξη αφορά στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της εκπαίδευσης των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, την αναδιάρθρωση του ρόλου των ειδικών σχολείων και των τμημάτων ένταξης με τη χρήση υπάρχοντος προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή, ώστε η εκπαίδευση να ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των μαθητών χωρίς διακρίσεις.
Λαμβάνοντας υπόψη τα νέα πρότυπα που επιτάσσει η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, η Πράξη εστιάζεται σε κρίσιμους παράγοντες ? προϋποθέσεις ποιότητας και αποτελεσματικότητας στην εκπαίδευση και έχε ως βασικό στόχο να αναδιαρθρώσει την παρεχόμενη Ειδική Εκπαίδευση στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και στα Τμήματα Ένταξης.
Επιπλέον, στοχεύει στην εφαρμογή νέων διδακτικών προσεγγίσεων για την εξατομικευμένη υποστήριξη μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για τη μεγιστοποίηση της ακαδημαϊκής και κοινωνικής τους ανάπτυξης με τη χρήση Νέων Τεχνολογιών και Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού.
Στο πλαίσιο της Πράξης απασχολούνται Εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ώστε να εφαρμόσουν καινοτόμα προγράμματα διδασκαλίας με τη χρήση εκπαιδευτικού υλικού που έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο άλλων δράσεων του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθώς και των εποπτευόμενων φορέων του. Επίσης, απασχολείται Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΕΠ) και Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΒΠ).
Οι κύριες Δράσεις της Πράξης είναι οι ακόλουθες:
- Δράση 1: Εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων διδασκαλίας. Η Δράση 1 περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες υποστηρικτικές υπηρεσίες για την αποτελεσματική οργάνωση, διοίκηση και διαχείριση της Πράξης, καθώς επίσης και την πρόσληψη και μισθοδοσία των Εκπαιδευτικών μέσω των Ενιαίων Πινάκων Αναπληρωτών για την εφαρμογή των καινοτόμων προγραμμάτων διδασκαλίας. Επίσης, περιλαμβάνει την πρόσληψη και μισθοδοσία του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και του αναγκαίου Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ). Επιπροσθέτως, περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες δημοσιότητας για την ορθή προβολή της Πράξης και διάχυσης των αποτελεσμάτων της..
- Δράση 2: Επιμόρφωση πολλαπλασιαστών (σύμβουλοι ειδικής και γενικής αγωγής διαφόρων ειδικοτήτων) και εκπαιδευτικών Ειδικής Αγωγής. Η συγκεκριμένη Δράση περιλαμβάνει την υλοποίηση επιμορφωτικών σεμιναρίων σχολικών συμβούλων ειδικής αγωγής και γενικής αγωγής, οι οποίοι λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές για τη ενδοσχολική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Οι σχολικοί σύμβουλοι αναλαμβάνουν τη διαδικασία επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα καινοτόμων προγραμμάτων διδασκαλίας με τη χρήση των Τ.Π.Ε. για την εξατομικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη των μαθητών με αναπηρίες ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και τη διάχυση της γνώσης.
- Δράση 3: Ανάπτυξη Οδηγού Διαφοροποίησης Προγραμμάτων Σπουδών και Συγκέντρωση και Συμπλήρωση Επιμορφωτικού Υλικού και Ειδικών Εργαλείων. Η Δράση 3 περιλαμβάνει την ανάπτυξη Οδηγού Διαφοροποίησης των Προγραμμάτων Σπουδών Ειδικής Αγωγής που έχουν αναπτυχθεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, τη συγκέντρωση και συμπλήρωση εκπαιδευτικού υλικού, λογισμικών και ειδικών εργαλείων για άμεση αξιοποίηση από τους εκπαιδευτικούς για την εξατομικευμένη υποστήριξη της εκπαίδευσης των μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
- Δράση 4: Φυσικό αντικείμενο της δράσης είναι η αποτίμηση της υλοποίησης της Πράξης.